Informatiehuishouding is een belangrijk thema binnen organisaties, maar ook een grote opgave die veel vraagt van teams. Leidinggevenden spelen hierin een sleutelrol: zij kunnen gedrag in beweging krijgen, draagvlak creëren en weerstand wegnemen. De training ‘Leidinggeven aan gedragsverandering’ laat zien hoe zij hun invloed bewust en effectief kunnen inzetten.
In ‘Leren met het Leerhuis’ nemen we iedere maand een duik in een trainingsonderwerp. Deze maand: de rol van leidinggevenden op het gebied van gedragsverandering. Onder begeleiding van veranderkundige Mariëlle Slooff-Slieker en organisatiepsycholoog Florens Baan werken deelnemers aan thema’s als ‘het brein en verandering’, ‘het ontstaan van weerstand’ en ‘het concretiseren van draagvlak’.
Vier kernvragen over leidinggeven aan gedragsverandering
1. Hoe reageert het brein op verandering?
Volgens Florens is weerstand een natuurlijke reactie: ons brein probeert ongemak te voorkomen. Via predictive coding voorspelt het hoe onze omgeving eruitziet of gaat reageren. Zodra de werkelijkheid hiervan afwijkt, ontstaat weerstand. “Het is belangrijk om te erkennen dát dat zo is, en om te herkennen wanneer en waarom dat gebeurt.”
2. Waar komt weerstand vandaan?
Weerstand ontstaat wanneer basisbehoeften als autonomie, zekerheid en energiebehoud niet worden vervuld. Ons reptielenbrein wil tijd en energie besparen. Extra moeite doen of buiten de comfortzone treden voelt daarom al snel ongemakkelijk.
3. Hoe creëer je draagvlak voor gedragsverandering?
Draagvlak creëren begint bij helder krijgen wat draagvlak ís. Volgens Florens blijft het begrip vaak te abstract: “We vragen leidinggevenden eerst te definiëren hoe draagvlak er in hun team uitziet en welk concreet doelgedrag daar daarbij hoort.” Pas als dat duidelijk is, kun je ermee werken.
4. Wat is de invloed van je eigen gedrag?
Nieuw gedrag begint bij voorbeeldgedrag. Leidinggevenden zijn zich nog te vaak niet bewust van het effect van hun eigen gedrag op dat van hun medewerkers. “Je kunt niet van medewerkers verwachten dat ze nieuw gedrag laten zien als je zelf niet het goede voorbeeld geeft,” zegt Mariëlle. Echte verandering begint volgens haar dan ook bij jezelf.
Soorten weerstand en de knoppen om aan te draaien
Tijdens de training 'Leidinggeven aan gedragsverandering' leren deelnemers waar weerstand vandaan komt, maar ook welke soorten weerstand er zijn en aan welke ‘knoppen’ zij als leidinggevenden kunnen draaien. Een paar voorbeelden:
Behoefte aan autonomie (reactance)
Wanneer medewerkers het gevoel hebben dat hun vrijheid of autonomie wordt beperkt, ontstaat weerstand. De weerstand kan gericht zijn tegen jou als leidinggevende of tegen de verandering zelf. Door medewerkers zelf keuzes te laten maken, zijn ze uiteindelijk gemotiveerder om ermee aan de slag te gaan.
Meer weten? Lees hier meer over reactance .
Behoefte aan zekerheid (scepsis)
Scepticisme ontstaat wanneer men twijfelt aan de correctheid van de verandering of men zich afvraagt of de verandering wel zin heeft. Door samen met medewerkers aan een oplossing te werken, groeit het vertrouwen in de verandering. Concrete voorbeelden laten ook snel zien waarom de twijfel onterecht is.
Meer weten? Lees hier meer over scepsis.
Behoefte aan energiebehoud (inertia)
Mensen kiezen instinctief voor de weg van de minste weerstand. Nieuwe werkwijzen die tijd of moeite kosten, roepen daarom makkelijk weerstand op. Door medewerkers aan de hand te nemen of het proces te vereenvoudigen, wordt het sneller onderdeel van nieuw gewoontegedrag.
Meer weten? Lees hier meer over inertia.
Waarom is deze training belangrijk voor jou?
Leidinggevenden kijken vaak naar het gedrag van medewerkers, maar vergeten daarin hun eigen rol. “Terwijl: om weerstand bij anderen te begrijpen, moet je ook je eigen weerstand herkennen,” aldus Florens. “Wanneer een medewerker niet doet wat jij vraagt, kan er bij jou ook irritatie ontstaan. In die reactie zit óók een vorm van weerstand.”
De opzet van deze training is bovendien bewust interactief, omdat problemen én oplossingen zo concreter worden. “Het is normaal makkelijk om als leidinggevende in algemeenheden te blijven hangen,” vult Mariëlle aan. “Maar deze training biedt echt handelingsperspectief.”
Meld je hier aan voor de volgende training over Leidinggeven aan gedragsverandering en krijg grip op weerstand!